Είναι πολύ συχνό φαινόμενο ένα ακίνητο να ανήκει εξ αδιαιρέτου σε δύο ή και περισσότερους ιδιοκτήτες είτε επειδή το κληρονόμησαν από κοινού είτε επειδή το αγόρασαν μαζί, όπως παραδείγματος χάριν δύο σύζυγοι που αγόρασαν εξ αδιαιρέτου το σπίτι τους. Τί γίνεται όμως στην περίπτωση που ο ένας εκ των συνιδιοκτητών επιθυμεί να πωλήσει το ακίνητο, ενώ ο έτερος ή οι λοιποί συνιδιοκτήτες εναντιώνονται;
Σύμφωνα με το άρθρο 1113 ΑΚ αν η κυριότητα ενός ακινήτου ανήκει σε περισσότερους εξ αδιαιρέτου κατ’ ιδανικά μερίδια, εφαρμόζονται οι διατάξεις για την κοινωνία κατά το άρθρο 798 ΑΚ, η λύση της κοινωνίας επέρχεται με διανομή του ακινήτου, την οποία οποιοσδήποτε από τους συνιδιοκτήτες μπορεί να την ζητήσει από το δικαστήριο όποτε θέλει.
Κατά το άρθρο 799 ΑΚ, αν δεν συμφωνούν για τη διανομή όλοι οι κοινωνοί, κάθε κοινωνός μπορεί να απαιτήσει δικαστική διανομή κατά τις διατάξεις της πολιτικής δικονομίας, ασκώντας την αγωγή διανομής ακινήτου. Σύμφωνα με το άρθρο 800 ΑΚ η διανομή γίνεται αυτουσίως, αν το αντικείμενο που πρόκειται να διανεμηθεί είναι δυνατόν, χωρίς μείωση της αξίας του, να διαιρεθεί σε ομοειδή μέρη ανάλογα με τις μερίδες των κοινωνών.
Ο δικηγόρος ακινήτων Παναγιώτης Οικονόμου έχει αναλάβει πολλές τέτοιες περιπτώσεις με μεγάλη επιτυχία τόσο στην στοιχειοθέτηση όσο και στην απόκρουση μίας τέτοιας αγωγής. Η αγωγή διανομής απαιτεί λεπτό χειρισμό και ιδιαίτερη προσοχή τόσο στα δικονομικά ζητήματα όσο και στα ζητήματα ουσίας, όπως για παράδειγμα η σύνταξη και η επιθεώρηση της έκθεσης του μηχανικού, ώστε αυτή να είναι πλήρης, ορισμένη και τεκμηριωμένη.
Τί είναι το δικαίωμα αποζημίωση χρήσης και ποιος το έχει;
Πολλές φορές μέχρι να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τα παραπάνω η αυτούσια διανομή ή η διά πλειστηριασμού πώληση του ακινήτου, το κοινό ακίνητο χρησιμοποιείται αποκλειστικά μόνο από τον έναν κοινωνό – συνιδιοκτήτη. Ο νόμος για την περίπτωση αυτή έχει προβλέψει το δικαίωμα του έτερου συνιδιοκτήτη, ο οποίος δεν κάνει χρήση του ακινήτου, να ζητήσει από εκείνον που το χρησιμοποιεί αποζημίωση ίση με το ποσοστό επί του ενοικίου που θα λάμβανε, αν το εκμίσθωναν.
Διαφορετική είναι η περίπτωση όταν το ακίνητο ανήκει εξ αδιαιρέτου σε εν διαστάσει συζύγους και αποτελούσε την οικογενειακή τους στέγη μέχρι τη διακοπή της συμβίωσής τους.