Μετά το θάνατο ενός προσώπου που έχει χρέη, οι συγγενείς συχνά ταλαιπωρούνται για τα κληρονομικά ζητήματα και για το αν κινδυνεύει η δική τους περιουσία από τα χρέη του αποβιώσαντος. Η συνήθης τακτική για να μην πληρώσει ο κληρονόμος με την δική του περιουσία χρέη του κληρονομούμενου, είναι να προβεί σε αποποίηση της κληρονομίας.
Ωστόσο, οι έμπειροι σε κληρονομικά θέματα δικηγόροι μας μπορούν να σας ενημερώσουν ότι ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στο κληρονόμο να αποδεχτεί την κληρονομιαία περιουσία με το ευεργέτημα της απογραφής, η οποία υπερτερεί παρασάγγας της αποποιήσεως.
Στο άρθρο 1902 του ΑΚ προβλέπεται ότι: «Όσο ο κληρονόμος έχει δικαίωμα να αποποιηθεί την κληρονομία, μπορεί να δηλώσει ότι την αποδέχεται με το ευεργέτημα της απογραφής. Η δήλωση γίνεται στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομίας.»
Στην ουσία λοιπόν, για να μην πληρώσει ο κληρονόμος με τη δική του περιουσία τα χρέη του αποβιώσαντος έχει δικαίωμα περιορισμού της ευθύνης του. Εφόσον δηλαδή ακολουθηθεί η διαδικασία που θα αναλύσουμε παρακάτω, ο κληρονόμος, με την αποδοχή της κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής, αποκομίζει τα εξής σημαντικά οφέλη:
Αρχικά, ο κληρονόμος προστατεύει αφ’ ενός την προσωπική του περιουσία από τους δανειστές της κληρονομίας και αφετέρου έχει την δυνατότητα να επωφεληθεί από το ενεργητικό της, εφόσον αυτό υπάρχει.
Άπαξ δηλαδή και τηρηθεί η παρακάτω διαδικασία, η προσωπική περιουσία του κληρονόμου και η κληρονομιαία περιουσία χωρίζονται, με αποτέλεσμα οι δανειστές να μη μπορούν να στραφούν κατά της ατομικής περιουσίας του κληρονόμου για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους, παρά μόνο κατά των στοιχείων του ενεργητικού της κληρονομίας αν υπάρχουν.
Η διαδικασία είναι αρκετά δύσκολη και απαιτείται η βοήθεια και συμβουλή ενός εξειδικευμένου δικηγόρου σε κληρονομικά θέματα. Τα βασικά βήματα περιγράφονται παρακάτω:
1) Μέσα σε 4 μήνες από το θάνατο του κληρονομούμενου, ο κληρονόμος θα πρέπει να δηλώσει στη γραμματεία του δικαστηρίου της κληρονομίας { Δικαστήριο της κληρονομίας είναι το ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος είχε κατά τον χρόνο του θανάτου του την κατοικία του και, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του, και αν δεν είχε ούτε διαμονή, το ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του κράτους (810 ΚΠολΔ)} ότι αποδέχεται την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής.
2) Από την κατάθεση της ως άνω δηλώσεως ξεκινά νέα τετράμηνη προθεσμία εντός της οποίας ο κληρονόμος καταθέτει αίτηση ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου. Η αίτηση εξετάζεται εν συνεχεία από τον Ειρηνοδίκη, ο οποίος εφόσον την κάνει δεκτή θα διατάξει την απογραφή της κληρονομίας από έναν συμβολαιογράφο και δύο πραγματογνώμονες. Εφόσον το έχει αιτηθεί στην αρχική του αίτηση, την επιλογή των αρμοδίων προσώπων για την διενέργεια απογραφής μπορεί να την κάνει και ο ίδιος ο κληρονόμος.
3) Εντός της ανωτέρω τετράμηνης προθεσμίας θα πρέπει να ολοκληρωθεί η απογραφή της κληρονομίας, να γίνει δηλαδή καταγραφή της. Αυτή ενσωματώνεται σε έκθεση, η οποία αποτελεί επίσημο συμβολαιογραφικό έγγραφο.
4) Συντάσσεται ξεχωριστή συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής που μεταγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο.
Σε περίπτωση περισσότερων συγκληρονόμων, ο κάθε ένας ασκεί το δικαίωμά του ανεξάρτητα από τον άλλο. Σε περίπτωση ανηλίκων, τα πρόσωπα αυτά πρέπει να διενεργήσουν μέσω συμβολαιογράφου απογραφή μέσα σε 1 χρόνο από τότε που θα καταστούν ικανά προς δικαιοπραξία.
Το δικηγορικό μας γραφείο με τους εξειδικευμένους σε κληρονομικά θέματα δικηγόρους του μπορεί να σας συμβουλεύσει αν είναι προς το συμφέρον σας η αποποίηση της κληρονομίας ή η αποδοχή αυτής με το ευεργέτημα της απογραφής και να αναλάβει όλες τις σχετικές νομικές διαδικασίες.