Ο νομοθέτης για να προστατεύσει τα παιδιά, την σύζυγο και τους γονείς του κληρονομούμενου έχει βάλει φραγμούς στο δικαίωμα του διαθέτη να αφήνει την περιουσία του σε όποιον νομίζει αυτός. Οι δικηγόροι μας με την εμπειρία τους σε κληρονομικά θέματα, μπορούν να σας ενημερώσουν ότι τα παιδιά, οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία. Η νόμιμη μοίρα είναι το μισό από ότι θα ελάμβαναν αν ο διαθέτης δεν είχε αφήσει διαθήκη.
Η νόμιμη μοίρα είναι ένα σημαντικό κληρονομικό θέμα που οι δικηγόροι μας αντιμετωπίζουν. Είναι δυστυχώς αρκετές οι περιπτώσεις που ηλικιωμένοι άνθρωποι άφησαν όλη την περιουσία τους σε αυτούς που είχαν επαφές ή και τους φρόντισαν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους ξεχνώντας τα παιδιά τους.
Σε αυτή την περίπτωση ο νόμιμος δικαιούχος έχει δικαίωμα συμπλήρωσης της νόμιμης μοίρας που δικαιούται από την περιουσία που άφησε σε άλλους ο διαθέτης.
Οι δικηγόροι μας με την εμπειρία τους σε κληρονομικά θέματα μπορούν να προβούν στον προσδιορισμό της κληρονομίας και την αποτίμησή της ως εξής:
Για τον προσδιορισμό της εξ αδιαθέτου μερίδας με βάση την οποία οφείλεται η νόμιμη μοίρα, συναριθμούνται όσοι έχουν αποκληρωθεί με τη διαθήκη, όσοι έχουν αποποιηθεί την κληρονομία και όσοι έχουν κηρυχθεί ανάξιοι να κληρονομήσουν.
Ο υπολογισμός της νόμιμης μοίρας γίνεται με βάση την κατάσταση και την αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου, αφού αφαιρεθούν τα χρέη και οι δαπάνες της κηδείας του και της απογραφής της κληρονομίας. Στην κληρονομία προσθέτονται, με την αξία που είχα κατά το χρόνο της παροχής, οτιδήποτε ο κληρονομούμενος παραχώρησε, όσο ζούσε, χωρίς ανταλλάγματα σε μεριδούχο είτε με άλλο τρόπο και επίσης οποιαδήποτε δωρεά που ο κληρονομούμενος έκανε στα τελευταία δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του, εκτός αν την επέβαλαν λόγοι ευπρέπειας ή ιδιαίτερο ηθικό καθήκον. Για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των γονέων δεν συνυπολογίζεται ό,τι περιέρχεται ως εξαίρετο, στο σύζυγο που επιζεί δηλαδή τα κινητά πράγματα που το ζευγάρι χρησιμοποιούσε όσο ζούσε μαζί.
Το δικαίωμα στη νόμιμη μοίρα περιορίζεται μόνο όταν ο διαθέτης έχει δικαίωμα να αποκληρώσει το νόμιμο μεριδούχο. Συγκεκριμένα ο διαθέτης μπορεί για ορισμένους λόγους, που αναφέρονται στο νόμο, να στερήσει το μεριδούχο από τη νόμιμη μοίρα (αποκλήρωση). Η αποκλήρωση γίνεται με διαθήκη. Οι λόγοι είναι διαφορετική ανάλογα με το αν οι κληρονόμοι είναι παιδιά ή σύζυγος του διαθέτη όπως μπορουν να σας συμβουλεύσουν οι δικηγόροι μας που έχουν αντιμετωπίσει παρεμφερή κληρονομικά θέματα.
Ιδιαίτερο πρακτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το δικαίωμα του διαθέτη να αποκληρώσει το σύζυγο του, αν κατά το χρόνο του θανάτου είχε δικαίωμα να ασκήσει αγωγή διαζυγίου για βάσιμο λόγο αναγόμενο σε υπαιτιότητα του συζύγου του.
Τα ζητήματα της νόμιμης μοίρας και της αποκλήρωσης είναι από τα πιο δύσκολα κληρονομικά θέματα και απαιτούν εξειδικευμένο σε αυτά τα θέματα δικηγόρο.